Czym jest Terapia Manualna Rakowskiego?
Terapia Manualna Rakowskiego to nowoczesny, holistyczny i medyczny system leczenia dysfunkcji narządu ruchu, w których następstwie pojawiają się różne dolegliwości, najczęściej w postaci bólu.
Terapia manualna, bo dotyczy narządu ruchu. Holistyczna, bo widzi człowieka całościowo. W swojej koncepcji traktuje nierozdzielnie duchowość i fizyczność. Zatem w terapii uwzględnia wpływ stresu na ciało i odwrotnie.
W zabiegach stosuje się bezpieczne i niezwykle skuteczne techniki ręczne (dawniej nazywane “nastawianiem” kręgosłupa) oraz odruchowe. Polegają one na mobilizacjach, manipulacjach na stawach kręgosłupa i kończyn a także na oddziaływaniu na tkanki miękkie (mięśnie, powięzi, więzadła, ścięgna), za ich pośrednictwem na układ nerwowy. Równolegle prowadzi się edukację w zakresie roli stresu. Tę część nazwano terapią edukacyjną. Stosowana łącznie i indywidualnie z technikami manualnymi daje doskonałe efekty terapeutyczne. Leczymy chorego człowieka, CAŁEGO CZŁOWIEKA, a nie bolący fragment ciała.
Definicja TMR
Terapia Manualna Holistyczna dr. Andrzeja Rakowskiego to dynamiczny system leczenia zaburzeń czynności narządu ruchu. Do nieustannej zmienności organizmu system ten dostosowuje swoje procedury diagnostyczne oraz lecznicze. Narząd ruchu ujmuje jako sferę integrującą osobowość. W następstwie jego dysfunkcji pojawia się czynnościowa zmiana stanu tkanek, które przyjmują patologiczną aktywność biologiczną i mogą generować objawy chorobowe. Bodźcami normalizującymi są zabiegi biomechaniczne, odruchowe oraz słowo. Ich zadaniem jest pozytywne stymulowanie do uruchomienia a następnie podtrzymywania procesów zdrowienia.
Koncepcja TMR
Zaburzenia czynności narządu ruchu to nie tylko problem bólów kręgosłupa, głowy, kończyn itd. To także problem dysfunkcji narządów wewnętrznych wywołujących objawy przypominające choroby tych narządów. Charakterystyczne jest, iż w obiektywnych badaniach lekarskich nie znajduje się cech organicznych chorób, mimo utrzymywania się dolegliwości. Z tego powodu można je nazwać: pseudoorganicznymi. Przyczyny zaburzeń czynności noszą charakter cywilizacyjny. Jest ich wiele: tryb życia, niedobór ruchu, zawód, przebyte urazy i choroby, nabyte zmiany strukturalne, rodzaj aktywności (lub jej brak) pozazawodowej itp. Najczęściej jednak źródłem dysfunkcji jest stres. Dlatego, jak wynika z badań,
“60% – 90% wizyt u lekarza wiąże się z dolegliwościami wywołanymi stresem”
A. B. Underwood, Newsweek 42/2004
Medycyna jest doskonała w leczeniu chorób organicznych, strukturalnych oraz ratowaniu życia. Nie zajmuje się jednak rutynowo leczeniem zaburzeń czynności, czyli ok. 80% przypadków. Często się słyszy: “na to się nie umiera”. – Tak, nie umiera się ale też nie da się żyć! Choroby, u których źródeł leżą dysfunkcje, przede wszystkim dysfunkcje narządu ruchu, leczy się objawowo lub ich pochodzenie uznaje za nieznane. Z tego powodu
“Poznanie dróg łączących stany psychiczne ze zdrowiem i umiejętność świadomego poruszania się po nich – to najważniejsze wyzwanie współczesnej medycyny”
H. Benson, Newsweek 42/2004
W stosowanej przeze mnie koncepcji, narząd ruchu jako pierwszy odbiera negatywne skutki przeciążeń statycznych, w tym stresu. Najpierw sam ulega zaburzeniom czynności a następnie, w łuku odruchowym lub innymi drogami, przekazuje te zaburzenia na narządy wewnętrzne. Leczenie farmakologiczne, czy nawet operacyjne nie przynosi zadowalających rezultatów. Narasta ilość absencji w pracy, rent chorobowych i innych kosztów. Rozwiązaniem tego problemu jest specyficzne leczenie dysfunkcji narządu ruchu z jednoczesnym neutralizowaniem skutków stresu. Dla osiągnięcia tego celu, w oparciu o trzydziestoletnie prawie doświadczenie, opracowałem procedury badawcze, diagnostyczne i zabiegowe w systemie, który nazwałem: Terapią Manualną Holistyczną.
Autoterapia
W koncepcji TMR niezbędną częścią całości procesu leczenia dolegliwości jest AUTOTERAPIA, która jest elementem otwierającym aktywne zaangażowanie osoby we własne zdrowienie, a tym samym przejmowanie odpowiedzialności za swoje zdrowie.
Składa się na nią:
- rozpoznanie własnego udziału we wzorcach przeżywania stresu zaburzających czynności narządu ruchu
- redukcja tych przyczyn na poziomie wzorców reagowania na stres
- redukcja tych przyczyn na poziomie dysfunkcji struktur narządu ruchu (głównie mięśni)
- uczenie praktycznego wykonywania samodzielnej terapii zaburzeń czynności narządu ruchu
- uczenie praktycznej zmiany wzorców reagowania na stres
- i inne
Autoterapię wykonuje się w okresie pomiędzy zabiegami oraz po zakończeniu serii zabiegowej.
Naucza się jej w formie ogólnej oraz indywidualnej. Zajęcia te uświadamiają pacjentowi proces negatywnego stymulowania i ukazują wpływ sfery psychiczno-duchowej i środowiskowo-społecznej na dysfunkcję narządu ruchu.
Zrozumienie tych zależności, a co ważniejsze – świadome ich wykorzystanie, okazuje się niezbędne dla uruchomienia oraz trwałości procesów zdrowienia. Uniezależnia od pomocy zewnętrznej (leki, fizykoterapia i in.) skłania do podejmowania odpowiedzialności za siebie i własne zdrowie. Nie ma innej drogi do odzyskania i dalej podtrzymywania zdrowia jak tylko poprzez osobisty i świadomy wkład. Oczywiście! – Można liczyć na pomoc wielu znakomitych specjalistów i nie zawieść się! Jednak tylko, podkreślam to jeszcze raz, tylko osobisty i świadomy udział w procesie zdrowienia oraz zapobiegania dolegliwościom pozwala na przerwanie mechanizmu samopodtrzymującego chorobę.
Przerwanie tego mechanizmu jest możliwe tylko dzięki praktycznemu wdrożeniu autoterapii poprzez:
- zastosowanie tzw. technik energii mięśni (np. poizometrycznej relaksacji mięśni), mobilizacji uciskowych punktów maksymalnie bolesnych oraz spustowych i in.)
- techniki relaksacyjno-koncentrujące
- wizualizację procesu zdrowienia
- naukę eutonii, czyli świadomego rozluźniania mięśni i dopasowania ich napięcia spoczynkowego do aktualnych potrzeb
- praktyczne wdrożenie indywidualnych elementów terapii edukacyjnej w zakresie neutralizowania negatywnych wzorców reagowania na stres.
Twórca Terapii Manualnej Rakowskiego
dr n. wf Andrzej Rakowski
Dr Andrzej Rakowski (07.10.1941 – 24.01.2021) twórca oryginalnego, polskiego systemu Terapii Manualnej Rakowskiego, wcześniej znanego jako Terapia Manualna Holistyczna. Był nauczycielem wielu pokoleń polskich fizjoterapeutów a także lekarzy różnych specjalności, którzy kształcili się w Centrum Terapii Manualnej podczas kursów, konferencji, sesji naukowych. Dzięki tym formom edukacji zdobywali nie tylko głęboką wiedzę o człowieku i jego narządzie ruchu, ale także pasję do indywidualnej pracy z pacjentem. Poprzez swoją postawę, organizację konferencji naukowych, aktywny udział w wielu sesjach naukowych integrował środowisko lekarzy różnych specjalności klinicznych i fizjoterapeutów.
Był naukowcem z ogromną charyzmą, entuzjazmem i ciekawością skierowaną na człowieka i jego potrzeby. Miał odwagę formułować pytania, tezy, wnioski, które były nowatorskie, wręcz prowokacyjne, wywołujące różne, czasem skrajne reakcje środowiska medycznego od zachwytu po totalną krytykę. Wiele z tych twierdzeń okazało się prawdziwymi i dziś funkcjonują jako uznana wiedza. Twierdzenia takie jak: „ zwyrodnienie nie boli, lecz jest objawem tak samo jak ból”, „skrócenie kończyny dolnej wywołuje skoliozę fizjologiczną”, „jeśli w obiektywnych badaniach nie widać przyczyny choroby to znaczy, że jest to zaburzenie czynności, które należy leczyć czynnościowo” jeszcze dziś dla niektórych są kontrowersyjne. Dzięki wieloletnim obserwacjom reakcji pacjentów na różne sposoby oddziaływania stworzył niezwykły system terapii manualnej, który jest uniwersalny we wszystkich dolegliwościach pochodzenia czynnościowego. Oznacza to, że terapeuta może wykorzystać ten system do pracy z każdym objawem, nawet takim z którym się jeszcze nie spotkał, który jeszcze nie został opisany w literaturze, pod warunkiem, iż została wykluczona przyczyna organiczna. Jako pierwszy w Polsce zaobserwował i opisał fizyczne mechanizmy reagowania narządem ruchu na przeżycia emocjonalne. W systemie Terapii Manualnej Rakowskiego te spostrzeżenia zostały wykorzystane do opracowania sposobów pracy z pacjentem doświadczającym objawów z powodu zaburzeń czynności narządu ruchu i/lub narządów wewnętrznych prowokowanych przez stres.
Andrzej Rakowski odznaczał się wybitną intuicją terapeutyczną, która w połączeniu z uważnością na pacjenta i wiedzą psychologiczną zaowocowała dziesiątkami tysięcy skutecznych terapii. Opracował unikatowy program Turnusów Terapeutycznych dedykowany pacjentom z dolegliwościami narządu ruchu, zwłaszcza tzw. pacjentom niczyim, którzy nie znajdują pomocy w żadnej dziedzinie medycyny. Kochany przez swoich wdzięcznych pacjentów i pamiętany, dla wielu stał się synonimem nowego życia.
Andrzej Rakowski był człowiekiem wielu talentów i zainteresowań: grał na harmonijce ustnej, jeździł konno, nurkował, żeglował. Oddany przyjaciel, serdeczny, kochający człowiek. Patriota czczący Polskę, zawsze wzruszony podczas słuchania hymnu narodowego, z dumą wieszający biało-czerwoną flagę podczas narodowych świąt.
Absolwent AWF w Warszawie (1969). Stopień naukowy doktora nauk wychowania fizycznego uzyskał w 1973 roku na podstawie rozprawy doktorskiej na temat: „Motoryczne kryteria selekcji kandydatów do sportu strzeleckiego”. Promotor prof. dr hab. Zbigniew Drozdowski, AWF Poznań. Od początków lat 70 – tych zajmował się terapią manualną. Bardzo dużo doświadczeń w pracy z narządem ruchu przyniosła praca ze sportowcami, szczególnie w strzelectwie sportowym, które poznał zarówno z perspektywy zawodnika, jak i trenera. W latach 1986 do 1995 z przerwami pracował w Niemczech oraz w roku 2001, krótko w Chicago. Nieustanna praca z pacjentami i nauka stały się podstawą do stałego rozwoju merytorycznego oraz osobistego. W 1985 r. zorganizował Laboratorium Terapii Manualnej na bazie którego zaczął prowadzić dwutygodniowe turnusy terapeutyczne dla pacjentów. Dzięki obserwacjom zebranym podczas turnusów napisał pierwszą książkę, która miała mieć tytuł „Kręgosłup i stres”. Jednak brak zgody cenzury spowodował, iż wydano ją pod tytułem: Informator o pracy Laboratorium Terapii Manualnej”. Dopiero w 1989r. na bazie wcześniejszej książki powstaje pozycja wydana i znana do dziś jako „ Kręgosłup w stresie’. Te wszystkie doświadczenia zaowocowały stworzeniem systemu, szkoły Terapii Manualnej Holistycznej. W roku 1993 Andrzej Rakowski przeprowadził pierwszy kurs w zakresie terapii manualnej. W latach 1994 – 2002 pełnił funkcję Prezesa Polskiego Towarzystwa Medycyny Manualnej. Następnie powołał do życia Polskie Towarzystwo Terapii Manualnej Holistycznej, którego był Prezesem do 2020r. Towarzystwo wydawało własny periodyk naukowy pod tym samym tytułem. Prowadził działalność leczniczą oraz naukowo-dydaktyczną w Centrum Terapii Manualnej mieszczącym się w Sierosławiu pod Poznaniem. Autor cenionych pozycji podręcznikowych, m.in.: „Kręgosłup w stresie”(1992 wyd. GWP Gdańsk; gruntownie przepracowany i wydany w 2017 przez PWN w Poznaniu). Wspólnie z Janiną Słobodzian: „Terapia manualna w zespołach bólowych kręgosłupa lędźwiowo-krzyżowego” (2001). W 2011 opublikował długo wyczekiwany przez środowisko podręcznik „ Terapia manualna holistyczna”. Tuż przed śmiercią zakończył pisanie ostatniej książki pod tytułem „Igłoterapia”. Autor ponad 150. artykułów naukowych, referatów. Od 1988 r był członkiem Deutsche Geselschaft fur Manuelle Medizin. Za granicą i w Polsce ukończył liczne kursy z zakresu terapii manualnej, chiropraktyki, osteopatii, medycyny czaszkowo-krzyżowej, mikrokinezyterapii, technik tkanek miękkich, stabilizacji. Do roku 2020 cały czas nieprzerwanie aktywny zawodowo. W ciągu całej swojej pracy przyjął ok. 90 000 pacjentów, wykształcił blisko 2000 fizjoterapeutów i lekarzy. Jego dziedzictwo z dumą kontynuowane jest dziś w Centrum Terapii Manualnej i Instytucie Rakowskiego w Sierosławiu k.Poznania.