Coraz częściej pacjenci zgłaszający się do gabinetów fizjoterapeutycznych przedstawiają objawy dysfunkcji dna miednicy. Mężczyźni, którzy przechodzą bezowocne leczenie farmakologiczne, szukają rozwiązań. Wielu fizjoterapeutów zastanawia się, jak skutecznie pomóc takim pacjentom oraz jak rozpocząć swoją praktykę w tym wymagającym, lecz niezwykle potrzebnym obszarze fizjoterapii. Terapia Manualna Rakowskiego (TMR) jest metodą, która pozwala na efektywną, kompleksową pracę z pacjentami cierpiącymi na dolegliwości dna miednicy.

Specyfika problemu – dlaczego dno miednicy wymaga szczególnej uwagi?

Dno miednicy stanowi złożoną strukturę mięśniową, więzadłową i powięziową, pełniąc kluczową rolę w stabilizacji narządów miednicy mniejszej, kontrolowaniu funkcji zwieraczy, funkcji seksualnych i stabilizacji centralnej tułowia. U mężczyzn, w wyniku przewlekłego stresu, nieprawidłowych wzorców ruchowych, urazów oraz interwencji chirurgicznych, struktury dna miednicy ulegają przewlekłemu przeciążeniu. Prowadzi do czynnościowych zmian stanu tkanek (CZST) i w konsekwencji do dolegliwości.

Rozpoznanie typowych objawów dysfunkcji dna miednicy u mężczyzn

W praktyce najczęściej spotyka się następujące objawy:

• Zaburzenia mikcji: nokturia, trudności z rozpoczęciem i kontynuacją oddawania moczu, bolesność cewki moczowej, naglące parcia.
• Wysiłkowe nietrzymanie moczu: związane zarówno z hipertonusem, jak i hipotonusem mięśniowym.
• Zaburzenia seksualne: zaburzenia erekcji, niepełna erekcja, bolesny wytrysk, ból podczas współżycia.
• Zespoły bólowe: bóle krocza, ból odbytu, napadowe skurcze mięśni okolicy odbytu, ból jądra, ból prącia, bóle głęboko w obrębie pośladków, bóle promieniujące do pachwin.
• Problemy jelitowe: przewlekłe zaparcia, trudności z pełnym wypróżnieniem.

Często objawy te przypisywane są chorobom prostaty lub innym patologiom organicznym, jednak u większości pacjentów wyniki badań lekarskich pozostają prawidłowe.

Wywiad – kluczowy etap terapii TMR

W TMR proces leczenia rozpoczyna się od szczegółowego wywiadu, w którym terapeuta analizuje historię medyczną pacjenta, uwzględniając nie tylko historię chorób czy urazów, ale także aspekty psychospołeczne i emocjonalne.

Strategia terapeutyczna w TMR – metody i techniki pracy

Terapia Manualna Rakowskiego to kompleksowa metoda, której celem jest przywrócenie prawidłowego napięcia mięśniowego oraz eliminacja bólu i innych objawów. Wykorzystuje się następujące techniki:

• Badanie i terapia dna miednicy z dostępu per rectum. Badanie ocenia napięcie mięśniowe w spoczynku oraz podczas świadomego skurczu i relaksacji, palpacyjną wrażliwość struktur, takich jak mięsień gruszkowaty, mięsień guziczny, więzadło krzyżowo-guzowe i krzyżowo-kolcowe.
• Mobilizacje uciskowe (z dostępu per rectum oraz zewnętrzne).
• Poizometryczną relaksację mięśni (PIR), skuteczną w normalizacji hipertonusu mięśniowego.
• Specjalistyczne ćwiczenia terapeutyczne, m.in. stabilizujące oraz relaksacyjne, uczące pacjenta świadomej pracy z mięśniami dna miednicy.
• Igłoterapię, szczególnie w trudnych do wyprowadzenia przypadkach przewlekłego bólu.
• Edukację, ukierunkowaną na zmianę wzorców reagowania na stres mięśniami dna miednicy i zaangażowanie pacjenta w autoterapię
• Współpraca z psychoterapeutą w razie konieczności

Ważnym elementem terapii jest autoterapia – program ćwiczeń i technik samopomocy, które pacjent stosuje pomiędzy wizytami, wzmacniając efekty leczenia.

Zależności między dnem miednicy a innymi strukturami ciała

W pracy metodą TMR uwzględnia się liczne powiązania czynnościowe pomiędzy dnem miednicy a innymi strukturami układu ruchu. Istnieją udokumentowane interakcje z obszarami takimi jak:

• Stawy krzyżowo-biodrowe, szczególnie poprzez więzadła krzyżowo-guzowe.
• Mięśnie głębokie stawów biodrowych, takie jak mięsień gruszkowaty i mięsień biodrowo-lędźwiowy.
• Struktury kręgosłupa piersiowo-lędźwiowego oraz szyjno-czaszkowe, mające znaczenie zwłaszcza w aspekcie psychosomatycznym.
• System czaszkowo-żuchwowy, który poprzez mechanizmy odruchowe może współoddziaływać ze strukturami dna miednicy.

Od czego zacząć swoją praktykę?

Fizjoterapeuci zainteresowani rozpoczęciem pracy w obszarze terapii dna miednicy metodą TMR powinni zacząć od udziału w kursach organizowanych przez Instytut Rakowskiego. Te szkolenia zapewniają wiedzę anatomiczną, umiejętności diagnostyczne, techniki manualne oraz skuteczne strategie terapeutyczne pozwalające efektywnie pomagać pacjentom z problemami tego rejonu. Dla specjalistów zainteresowanych pracą w tym obszarze szczególnie polecamy kurs Terapii Dna Miednicy. To trzydniowe szkolenie daje ogromne zasoby do pracy z problemami męskimi, a także kobiecymi. Osoby chcące pójść dalej i dołączyć do swojej praktyki technikę igłoterapii zapraszamy na szkolenie TMR, a następnie na kurs specjalistyczny poświęcony temu zagadnieniu.

Podsumowanie

Fizjoterapia męskich problemów z narządami miednicy mniejszej stanowi rosnącą potrzebę kliniczną i ważną niszę zawodową. Metoda TMR oferuje kompleksowe narzędzia terapeutyczne oraz unikalne podejście holistyczne, które umożliwia nie tylko eliminację objawów, ale również realną poprawę jakości życia pacjentów. Dla fizjoterapeutów, którzy szukają skutecznej, specjalistycznej ścieżki rozwoju zawodowego, terapia dna miednicy metodą Rakowskiego stanowi wartościową i satysfakcjonującą opcję.